گروه ایرباس با همکاری لابراتوار رباتیک جوینت قصد دارد تا با توسعهی رباتهایی انساننما، به صورت گسترده از آنها در خط تولید هواپیماهای مسافربری خود استفاده کند.
اگرچه رباتها نقشی کلیدی در صنعت خودروسازی دارند اما در زمینهی مونتاژ هواپیماهای مسافربری کاربرد آنچنانی ندارند و هنوز هم این وظیفه به نیروی کار انسانی سپرده میشود. گروه ایرباس و لابراتور رباتیک جوینت (JRL) با همکاری یکدیگر پروژهی تحقیقاتی ۴ سالهای را به منظور توسعهی رباتهای انساننمایی که قادر به فعالیت در خطوط مونتاژ هواپیما هستند، آغاز کردهاند. هدف از این پروژه واگذاری مشاغل طاقتفرسا و خطرناک به ماشینها است.
از لحاظ فنی اکثر هواپیماهای مسافربری در یک خط تولید ساخته میشوند اما این فرایند، فاقد “صرفه به مقیاس” مورد نیاز جهت بکارگیری بسیاری از ابزارهای مونتاژ مانند رباتها، است، چرا که میزان تولید هواپیما نسبت به اتومبیل، بدلیل پیشرفته و پیچیده بودن آن، بسیار پایینتر است.
لازم به ذکر است که یکی از دلایل نامناسب بودن بکارگیری رباتهای ثابت یا حتی رباتهایی با حرکت محدود (مانند رباتهایی که بر روی یک ریل حرکت میکنند)، در خطوط تولید هواپیما، به این موضوع برمیگردد. از دلایل دیگر نامناسب بودن بکارگیری این نوع رباتها میتوان به بزرگی و پیچیدگی فضای داخلی هواپیما و وجود فضاهای تنگ در آن اشاره کرد. در حقیقت تنگی برخی از فضاها بقدری مشکلساز بوده است که شرکتهای تولید کننده علاوه بر استخدام افرادی با جثهی کوچک برای کار در این فضاها، راهنمایی را نیز در خصوص نحوهی ورود به این فضاهای تنگ، در اختیار آنها قرار میدهند. بنابراین جای تعجب نیست که شرکتهای هواپیماساز، فضای کاری را به منظور فراهم کردن امکان فعالیت رباتها، تغییر ندادهاند!
لابراتوار JRL که در واقع حاصل شراکت بنیاد صنایع پیشرفتهی علمی و تکنولوژیکی ژاپن (AIST) و مرکز ملی پژوهشهای علمی فرانسه (CNRS) است، در حال توسعهی رباتی با قابلیت همکاری با انسانها در یک محیط سازگار با ربات است. این ربات موظف است تا با عهدهدار شدن وظایف پر زحمت و خطرناک، امکان تمرکز بر روی وظایف سطح بالا را برای نیروی کار انسانی فراهم کند.
برای دستیابی به این هدف، ربات یاد شده باید امکان حرکت در فضاهای محدود و سطوح شیبدار بدون برخورد با اجسام مجاور را داشته باشد. همچنین این رباتها باید قادر به آچارکشی، اعمال گشتاور، سفت کردن مهرهها، تمیز کردن برادههای آهن، نصب قطعات و بررسی صحت انجام وظایف خود باشند.
طبق گفتهی اعضای لابراتوار JRL، رباتهای انساننما قادر به انجام طیف وسیعی از وظایف بوده و گزینهی مناسبی برای بکارگیری در خط تولید هواپیما هستند. این تیم با استفاده از رباتهای HRP-2 و HRP-4، قصد توسعهی رباتی با قابلیت قدم زدن، خزیدن به داخل فضاهای محدود و تنگ به صورت چهار دست و پا و بالا رفتن از نردبان و پله را دارد.
اعضای تیم JRL برای رسیدن به این هدف، در حال نوشتن الگوریتمهای جدیدی جهت انجام محاسبات پیچیدهی مورد نیاز برای انجام موفقیتآمیز مسیریابی در داخل هواپیمای در دست تولید هستند. آنها همچنین باید جهت به حساب آوردن حوادث غیر منتظره مانند مسدود شدن مسیر، رفتار ربات را اصلاح کنند. همچنین لازم به ذکر است به علت همکاری این رباتها با انسانها، باید عملکرد آنها در شرایط واقعی سریع باشد.
تیم JRL قصد دارد تا با بکارگیری فناوریهای توسعه داده شده در دنیای رباتیک، در ۱۰ تا ۱۵ سال آینده، رباتهای انساننما را علاوهبر خط تولید هواپیماهای مسافربری، به خط تولید هلیکوپترها و فضاپیماها نیز اضافه کند.
عبدالرحمان خدار، سرپرست تیم JRL میگوید:
با توجه به ماهیت منحصربفرد و خاص فرایند مونتاژ هواپیما و مراحل انجام آن، گروه ایرباس به خوبی نیازهای خود را تعریف کرده است. به عنوان مثال رباتها باید قادر به مسیریابی در فضاهای باریک و انجام وظایف پیچیده در موقعیتهای متنوعی باشند. به صورت خلاصه رباتهای انساننمایی که در خط تولید هواپیما بکار گرفته میشوند باید قادر به انجام حرکتهایی مانند زانو زدن، تکیه دادن و فعالیتهایی مانند آچارکشی و بستن مهرهها باشند.